Alanya İl olursa Kazancı bağlansın mı

Evet
Hayır
Kararsızım

‘’13 Mayıs 2010 Tarihinde Dil Bayramı kutlandı.’’ Yerel gazeteler ve siteler haberi böyle geçti.

 

Aynı tarihte sitelerde yer alan iki haber oldukça düşündürücü. I. Haberde  aynı tarihte :’’Gençliğin Türkçe Kurultayı başlıklı bir haber görüyoruz. Karaman Belediye Başkanının resmi ile süslenen haberde, “ 13 Mayıs 2010 günü, saat 09.30’da, Gençliğin Türkçe Kurultayı’nın, Karaman Piri Reis salonunda başladığı ve iki gün süreceği “  bildirilmektedir. Ayrıca, haberin devamında, bu yıl yapılacak olan Dil Bayramı kutlamalarının, Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarında gerçekleştirilecek olan üç ayrı bölümden oluşacağı da yer almaktadır. 

 Türkçe Dil Bayramı kutlamalarında yaşanan bu ikilik, kargaşa ve karışıklıklar, geçen yıl da yoğun olarak yaşanmış ve eleştirilere konu edilmişti. Aslında, bu olumsuzlukların yaşanacağı ve artarak devam edeceği,  çok önceleri yayınlanan “ Dil Bayramı Kutlamaları Karaman Belediyesi sorumluluğuna verildi “ haberi ile ortaya çıkmıştı. Bu haber yayınlandığında, Milli bir konu olan Dil Bayramı geleneğinin siyasete kurban verildiği de yazılmıştı. Bu yılki kutlamaların, Ermenek / Balkusan köyünde ve gerçek günü olan 13 Mayıs tarihinde  yapılması (yapılabilmesi), az sayıda vatandaş,  dernek ve vakıf yöneticileri, yerel yöneticiler ve  hemşerilerimizin ısrarlı ve inatçı gayretleriyle gerçekleşmektedir. Anlaşıldığı kadarıyla, bu kutlama törenlerinin Ermenek ayağının iptal edilmesine yönelik olan kararlar  ve işlemler  gelecekte de devam edecektir’’                                ( Naci SÖZEN)

II: Haber:

                                                (Selçuklu tarihi uzmanı Prof. Dr. Mikail Bayram)

Eleştiriye II.haberden başlıyorum. Böyle bir haber karşısında kurum kuruluş, kişi sessiz kalması ‘’ ERMENEK SAHİPSİZ Mİ’’ sorusunu çağrıştırır.

 

Konu dil konusu olunca, hele hele dünyanın köklü dillerinden  biri olan Türkçe  üzerine ise üzerinde yazacak çok detay bulunur. Burada bütün yanları ile ele almak imkansız. Sorunu ana hatları ile irdelemek doğru olacak. Kendisini Tarihçi olarak ortaya koyan  Prof. Dr. Mikail Bayram diyor ki: ‘’ o dönemde (1277) İlim dili Arapça, Edebiyat dili Farsça idi’’. Tarihe dikkat edelim.  1277 .

1935 nüfus sayımında okul yazar oranı: %10,  nüfusun %75’i kırsal kesimde yaşıyor. Okuma yüzdesini oluşturanın %6’sı şehirli. Kırsal kesim oranı: %4. Toroslar’ın:%90’nını kırsal dememiz mümkündür. Okur yazar oranını   1277 tarihine inersek bu oran binde bire düşer. O oran da saray ve çevresi. Yani.’’ ) İlim dili Arapça, Edebiyat dili Farsça idi’’ Halk bu eğitimin dışındaydı dolaysı ile dilin de dışında.

 

 

Prof. Dr. Mikail:

 

‘’Bir kere böyle bir ferman Türk Devlet geleneğine muhaliftir. Türk tarihinde böyle bir uygulama yok. Sadece Cumhuriyet döneminde var.
             İkincisi, böyle bir emirnamenin ve böyle bir fermanın uygulanabilirlik imkânı yoktur. O dönemde Anadolu’da Rumlar var, Ermeniler var, Araplar var ve Farslar var. Kaldı ki şehir halkı evde, pazarda, çarşıda Farsça konuşuyor. Medreselerin eğitim dili ise Arapça ve Farsçadır. Yani o dönemin Konya’sında konuşma ve ilim dili Farsça’dır.
             Üçüncüsü, Karamanoğlu Mehmet Bey’in vakfiyesi Arapçadır. Her şeyden önce buna terstir. Bu fermanı yayınlayan birisinin kendisiyle ters düşmesi için deli olması gerekir.” //memleket

 

İkincisi, böyle bir emirnamenin ve böyle bir fermanın uygulanabilirlik imkânı yoktur. O dönemde Anadolu’da Rumlar var, Ermeniler var, Araplar var ve Farslar var. Kaldı ki şehir halkı evde, pazarda, çarşıda Farsça konuşuyor. Medreselerin eğitim dili ise Arapça ve Farsçadır. Yani o dönemin Konya’sında konuşma ve ilim dili Farsça’dır.
             Üçüncüsü, Karamanoğlu Mehmet Bey’in vakfiyesi Arapçadır. Her şeyden önce buna terstir. Bu fermanı yayınlayan birisinin kendisiyle ters düşmesi için deli olması gerekir.” //

 

!- Türk geleneğinde başka bir kültürün boyunduruğuna girmek yoktur. Dile özenti Padişahlık döneminde en yoğun 15. yy.’da gelişmiştir. Sözkonusu dönem beylikler dönemidir.

2- Karacoğlanı, böyle bir fermanın tersi yetiştirmemiştir. Yöremiz dilinin bütün dillerin tesirinden böyle bir fermanın tersi koruyarak bu güne gelmemiştir.

3- Karamanoğlu Mehmet Avşar Aşiretindendir. Soyu Türk, dili Türkçedir. Soyu ile, dili, ile gurur duymuş. 237 hükümranlık sürmüş bir aşiretin öncüsüdür.

Dilimiz Arapça ve Farsça tesirine İslamiyet’in kabulü ile başlamış. Arapça ve Farsça hiçbir zaman halkın dili olmamıştır. Etkisini saray ve çevresinde göstermiştir. Türkçe Sarayın ihtişamına, yasal ekonomik gücüne baskısına sizler gibi inkarcılara rağmen Halk ozanlığı geleneği ile Orta Asya kopuz döneminden Yeseviler’den Kaşkarlı Mahmut’undan, Yunus Emre’sinden Karacoğlan , Dadoloğlu’dan kesintisiz günümüz Musa Eroğluları’na kadar gelmiştir. Karacoğlan Arapça ve Farsça tesirinin doruğa çıktığı yüzyılda yaşamış etkilenme oranı devede kulak bile teşkil etmez.

.KARACOĞLAN:

Karamanoğlu, Kurulduğu bölge: Toroslar (Ermenek 1226) Yaşayış biçimi göçebe ( Yörük)  Yörük kültürü günümüze kadar sürdürülmüştür. İddeada yer alan İlim sanat tahsili hüküm sürmemiştir. Bölgenin coğrafi yapısı özelliği, halkın yaşayış biçimi özellikle Eski Anadolu Türkçesi !3-15yy) dil özelliğini hiç bozmadan günümüze taşımıştır. Şunu açıklıkla iddea etmek doğru olacaktır.  Türkiye’de Ermenek yöresi  gerek doğu dillerinden gerek batı dillerinden  en az etkilenen tek bölgedir

Eski Anadolu Türkçesi’nden birkaç örnek: Eski Anadolu Türçesi öncesi tek ses olarak yer alan ‘’g’’ sesi sonradan ‘’ğ, h, k’’ seslerine ayrışmıştır. Yöremizde özellikle sözcük başında yer alan bütün ‘’k’’ sesleri ‘’g’’ olarak kullanılmaya devam etmektedir. “Öküzleri çifte goşmak, goşuvermek, galmak, galkmak, gabak gibi”

 

Eski Anadolu Türkçesi’nde sözcüğün sonunda yer alan ‘’g’’ sesi Batı Türkçesi’inde ‘’ğ –y’’ ye dönüşmüştür. Bu değişim yöremizde henüz tamamlanmamıştır. Örnek beg- beğ –bey.

 

Bizde sonda ‘’y‘’ sesi kullanılmayıp beğ şeklinde kullanılmaktadır. Eski Anadolu Türkçesinde geçen ‘’göymek: yanmak’’ bizde göynümek olarak kullanılmaktadır.

 

Yine Eski Anadolu Türkçesi’nde sözcüklerin ortasında yer alan ‘’g’’ sesleri önce ‘’ğ’’ sonra ‘’y –v ’’ olmuştur. Övmek, güveyi, dövmek ovmak sözcükleri bizde, oğmak, öğmek, güyeği, döğmek şeklinde kullanılmaktadır.

 

Eski Andadolu Türkçesinde sözcük başında bulunan ‘’t’’ sesleri sonradan ‘’d’’ olmuş Batı Türkçesinde ‘’t’’ olmuştur. Bizde sözcük başında ‘’t’ yerine ‘’d’’ kullanılmaktadır. Dilki, destere örneklerinde olduğu gibi.

 

Eski Anadolu Türkçesi sonrası ve Batı Türkçesi ilk devre kullanılıp sonradan kaybolan – icak, -icek zarf fiil eki bizde kullanılmaktadır. Demincek geldim, gelincek gibi. Eski Anadolu Türkçesi öncesi ‘’ o zamiri’’ karşılığı olan ‘’an’’ sözcüğünün ek almış kullanımı olan ‘’andak’’ (ora) andagri (orası) ses değişikli ile bizde endeğre olarak kullanılmaktadır.

 

Batı Türkçesi öncesi kullanılan önses (protez) Sonradan kullanılmamıştır. Bizde kullanım sürmektedir. Örnek limon, lahana, yılan, recep, ramazan, sözcükleri bizde; ilimon, ilahana, ilan, irecep, ıramazan şeklinde kullanılmaktadır.

 

Eski Anadolu Türkçesi ile yöre dilimiz geniş olarak kıyaslansa benzerliklerin ne kadar çok olduğu görülecektir.

Sonuçta Türkçe’yi kullanmak sevmek, savunmak rencide edici bir davranış değildir. Önemli olan Türkçe’nin tadına varabilmektir. Bakın Bedri Rahmi Eyüboğlu ne diyor:

Haberin I. Kısmında yer alan ‘’Dil Bayramı Kutlamaları’’ında Ermenek ayağı kesiliyor. Ermenek ayağının kesilmesi kısa vadede yöneticileri yol katletmelerinden kurtaracak koltuklarını sıcak tutacak olabilir. Bir kültür kaynağı ile beslenir. O kaynağı yok ederseniz tutunacak dalınız kalmaz.

Karaman Kültür Müdürlüğü, Karaman Ermenek yerel yönetimi yetkilileri Adı Dil Bayramı olan etkinlikte sanki bir gezi turu düzenlenmiş gibi bir sergileyiş etkinliğin özüne ters düşer. O  etkinliğin temel taşı dil ise, atılan köklü temel üzerine yeni yeni taşlar konulmalı. İçeriği dil olan, Türkçe’nin kullanımı olan, yöreyi araştıran inceleyen tanıtan yarışmalar düzenlenmeli. Yöremiz Üniversitelerinde araştırma tez konuları yapılmalı. Yöremiz site, yazılı, görsel basın Türkçe’yi en güzel kullananlar onurlandırılmalı ödüllendirilmeli. Yerel yazılı, görsel basında dil etkinliklerine yer verilmeli. Kültürümüze bir başkasının sahip çıkmasını beklememeliyiz aksi durumda üzülerek bu şiirimde yer alan duygular hüküm sürer.

 

GOOD BYE MEMEDO

 

Karaomanoğlu Mehmet

Bekleme bizden hürmet

İhanet üstüne ihanet ettik

Lanet üstüne lanet okumasak da

Emanetlerine ihanet ettik bir bir

 

Dergâhlar, bargâhlar çoktan unuttu adını

Welcome yazdık giriş çıkışına

Hello memo, good bye memo der olduk

 

Sultan-ı Azam emniyetle geçilmek üzere

Toroslar’ın kaderini bağlayan

Bir köprü emretmişti hani

Yusuf Usta yapmıştı bin bir aşkla

Gezmeli değil, görmeli demişti ustasına

Adı destan olmuştu Görmeli Köprüsü diye

Yüz yıllar direnmişti en azgın sulara

Ne göçler taşımıştı deve kervanlı

Bardat’tan Barcın’a

Köpek havlamalı çan sesli sürüler

Koçaş nuru ladin kokulu kamyonlar

Azığı bel kuşağında gurbet yolcuları

 

Şimdi sorma

Yüreğim sızlar

Kalemim kan damlar

Bunu sana nasıl yazarım

Vefasızlığımıza boyun büktü

Kendini sulara gömer diye

 

Gurur abidesi kitabesini

Utanç madalyası olarak saklayacağız

Bağışla bizi demeye yüzümüz mü var

Bin bir utançla özür dileriz senden

İhanet üstüne ihanet ettik bilge insan

 

                                            İbrahim Şahin