| ||||||||||
|
| ||||||||||
EN ÇOK OKUNANLAR |
Kazancılıların Konuştuğu ÖZTÜRKÇE Kelimeler-8
DİLİMİZ – KÜLTÜRÜMÜZ-TÜRKÇEMİZ-(8) DİLİMİZ – KÜLTÜRÜMÜZ-TÜRKÇEMİZ-(8) Kazancılıların Konuştuğu ÖZTÜRKÇE Kelimeler-8 Konuştuğumuz dil ÖZTÜRKÇE (Türkmenistan Türkçesi) olup, Türk Dil Kurumu sözlüklerinde yer almayan 200 üzerinde kelime kullanılmaktadır. Özellikle, kırsal kesimlerde, dağlarda, göçerlerde ve çobanlarda karışma ve etkileşme az olduğundan Türkmence ile ortak kelimelerin ve konuşmalarda kolay anlaşabilmenin gerçekliği dil bilginlerince dile getirilmektedir. Yöremize has olan bu kelimelerden örnekleri hatırlayalım. . . surat : yamaç, arazideki vadi ve dere kenarları olan taşlı ve çalılık yakalardır. Kullanılışı “ Aybaham pınarından sulanan davar, Daşönü’nün surata ağıp gitti“ şeklindedir. .arasatlık : sahipsizlik, kimsesizlik, ortalıkta kalan, ilenç (beddua) olarak “arasatda kalasıca” denir. . mehlillik : değersizlik, sahipsizlik. Kullanılışı, ortalıkta dolaşan bir hayvanı gören kişi “şu mehlillik kimin malı?” diye dert yanıp şikayet eder. . çıkı : azık kabı, paket, yolluk, . sıvkındırık : bir kabın veya tencerenin boşaltılmasında en sona kalan bulaşığı, çok az miktar, elde edilen miktarı küçümsemek için de kullanılır. . golasar : ağaç biçiminde kullanılan büyük bıçkı. . sulu diri : bulgur çorbası, . heleş : bulgur ve karamık çalısı yaprağı veya bulgur, asma yaprağı kullanılarak yapılan bir tür yemek. . içini sıyırsın: (içini sıyırasıca ) yediği yaramasın ve rahatsızlık versin. . meçikli ye: (meçikli yeyesice) yiyecek bulama, zehir zemberek ye. . çoluğu çocuğu selede sepette kalsın: ataları ölsün ve çocuklar ortalıkta kalsın, sefil olsun. İlenç (beddua) olarak kullanılır. .zehir zemberek olsun: yediği yaramasın, zehir olsun, .savak: su değirmenlerinin suyunun yüksekten aktığı noktaya denir. .cehennemin savağına git : en kötü yere git, karanlıkta ve tehlikede kal. İyi yere gitme. . gönenmek : sefasını sürmek, sahip olmak, rahat ve mutlu yaşamak. . gençliğine gönenmesin: (beddua) genliğini yaşama, gençliğine doyma, mutsuz ol. . kazandığına, galtandığına gönenmesin : kazandığını rahat yiyemesin, zehir olsun, .insanoğluna iyilik olsa, sarı öküze bıçak olmazdı: insanlar nankördür, iyilikleri gözetmez, iyilik edene kötülük yapar. Sarı öküz, yıllarca çift sürerek insanı ve ailesini besler, fakat, bir gün gelir, bu insan, bu öküzü bıçakla keser ve etini yer. . öğendire :çift sürerken, öküzleri yönlendirmekte kullanılan uzun sopa (sırık). . enbel : (embel) öğendirenin ucunda bulunan çivi. Bu çivi, öküzlerin bacağına batırılarak, istenen yöne gitmeleri sağlanır. .boyunduruk : çift öküzlerini boyunlarından birleştiren uzun ve kalın ağaç parçası. Öküzler bu boyunduruk sayesinde sabanı çekerler. Bir baba, oğlunu küçük yaşlarda çok çalıştırırsa “ çocuğa bu yaşta boyunduruk vurma” diye ikaz edilir. . ökçe : saban gayıtının elle tutulan ve ucunda demiri olan parçasıdır. . ok : (saban oku )saban ökçesini boyunduruğa bağlayan uzun ağaç parçası, . kayış: saban okunu, boyunduruğa bağlamada kullanılan lastik düzenek, . tefe : Dokuma tezgahında (çurfalık) dokumada kullanılan ipi sıkıştıran parçanın adı, . ayakcak : dokuma anında, tezgahı asan mekanizmanın adı.. . selmin : dokunan bezin dolandığı ağacın adı. . cırmakan : çurfalık tezgahında, dokuma anında tezgahı açan makaranın adı. . gıdıldamak : alçak sesle konuşarak bir şeyler yapıyormuş havası vermek, , . ölçermek : sönmek üzere olan ateşi, yanacak şeyler atarak veya karıştırarak canlandırmak, ateşi tekrar alevlendirmek, . imiştirmek : çok sıcak suyu, soğuk su ile orantılı bir şekilde karıştırarak ılık bir kıvama getirmek, . ağzında kil ıslanmamak : sır saklayamamak, sır bilgileri etrafa yaymak, ………………………………………………………………………………………02.11.2011 den -adike don dike, gene söke gene dike : işi uygun şekilde yapmayarak, aynı işi birkaç kez yeniden yapmak, dikkatli ve becerikli çalışmamak, işi yönet yapmamak. - Bozdağ’da kuyruk sallama :zamanı, maddi durumu ve yaşı uygun olmadığı halde, işi gücü bırakıp eğlenceye, keyfe düşmek, eğlence hayal etmek, yapamayacağı işlere kalkışmak, kullanılışı “bu yaştan sonra, elde yok, avuçta yok Bozdağ’da kuyruk sallamayı mı düşünüyorsun?” denir. - çenen çekilsin :sürekli konuşan, karşıyı konuşmaya zorlayan, laf atan kişiye söylenir. -burnundan fitil fitil gelsin : ettiklerini çekesin, yaptıklarının cezasını gör, yanına kalmasın - gelin ata binmiş, ya kısmet demiş :hedefe erişmeden hiçbir şeyi elinde veya senin sanmayasın, kısmet olmayacaksa sonuç alamazsın, - gara yerin dibine git :kötü durumda kal, güneş görme, gelemeyecek yere git - kaltak : yaşlı insan veya hayvanı nitelendirmek veya yermek için kullanılır. - münevsiz :gereksiz, boş ve ilgisiz şeyler üzerine konuşmak, - gök görmedik olmak : elde ettiği bir şeyi çok abartmak, sevincik delisi gibi davranmak, övünmek, böbürlenmek, - işin olacağına varması :üzülüp didinsen, dövünsen kendini parçalasan da sonuç değişmez, olması gereken sonuç gerçekleşir - tahtalık :ölümcül, yaramaz, - zehrimarın kökünü ye :normal yemeği veya yemi beğenmeyen insan veya hayvana sinirini belirtmek için zehir yiyesin şeklinde ilençtir. - alabacak : sözüne güvenilmeyen, sözünden kolaylıkla dönen veya ikili oynayanı nitelendirir. -mal sahibiyle gider : (mal sahibiyle birlikte ölür ) bir arazi veya ev sahibyle en güzel durumlarda olur, bu sahip ölünce bakan olmaz ve kısa sürede kötüleşir, böylece sahibi ölen mal da ölmüş , yok olmuş gibi olur. - mangafa : söylenenleri anlamayan, doğru değerlendirme yapamayan veya iyi karar veremeyen kişi - öküzaleyhüsselam ; anlamaz, bilmez, yapamaz, faydalı işi olmaz kişi - sündük :ilgisiz, münasebetsiz, gereksiz şeyler yapan veya sözler söyleyen. Derleyen : Naci SÖZEN -
Bu haber 2341 defa okunmuştur.
|
SON YORUMLANANLAR
HABER ARA |
||||||||
|
© 1999 - 2023 haber sitemize girilen ve yüklenen yazı, bilgi belge, içerik ve fotoğrafları Kazancı haber her türlü basım yayın kitap broşür vb işlerde kullanabilir sahipleri bu konuda muvakatname vermiş sayılır. ayrıca sitede yayınlanan her türlü veri kazancı haberden izin almadan kullanılamaz. Haber, Köşe Yazıları ve yorumların sorumluluğu sahiplerine ait olup, sitemiz bu konuda herhangi bir sorumluluk kabul etmez. Altyapı: MyDesign Haber Sistemi |
||||||||||
.jpeg)
